Бүгін жазушы Шыңғыс Айтматовтың туған күні
Бүгін, 12 желтоқсан – әлемге әйгілі қырғыз жазушысы, Социалистік Еңбек Ері, КСРО мемлекеттік сыйлығының үш мәрте лауреаты және Лениндік сыйлықтың иегері Шыңғыс Айтматовтың туған күні. Шыңғыс Айтматовты тек қырғыз әдебиетінің емес, бүкіл адамзат мәдениетінің асқар шыңдарының бірі деп атауға болады, деп хабарлайды Taulik.kz.
Қазақ пен қырғыздың ортақ жазушысы
Айтматов қазақ халқына ерекше жақын. Оның шығармаларындағы кейіпкерлердің жаны, мінезі мен тағдыры қазақ оқырмандарына аса таныс әрі жақын. Бұл жақындық жазушының қазақпен шекаралас өңірде дүниеге келуінен бастау алады. Шыңғыс Айтматовтың бүкіл шығармашылығы мен өмірі қазақ халқымен тығыз байланысты. Сонау "Жәмиладан" бастап, "Қош бол, Гүлсары", "Ақ кеме", "Боранды Бекет", "Ғасырдан да ұзақ күн" сияқты шығармаларындағы кейіпкерлердің ішкі рухы мен ұлттық болмысы қазақ оқырмандарын баурап алды.
Айтматовтың тағдырлы жолы
Шыңғыс Айтматовтың әкесі Төреқұл Айтматовтың тағдыры да ерекше. Оны Тұрар Рысқұлов Ташкентке оқуға жетелеп апарған. Кейін Төреқұл қырғыздың көрнекті қайраткері атанса да, 1938 жылы "халық жауы" деген жаламен атылып кетті. Тұрар Рысқұловтың тәлімін алған Төреқұлдың өмірі мен тағдыры Шыңғыс Айтматовтың дүниетанымына ықпал еткені анық.
Шығармашылық жолының басталуы
Айтматовтың алғашқы әңгімесі "Әшім" 1952 жылы жарық көрді. Одан кейін "Аспалы көпір" (1956), "Бетпе-бет" (1957) сияқты әңгімелерімен оқырман қауымның ықыласына бөленді. Дегенмен оны әлемге әйгілі еткен туындысы – "Жәмила" повесі (1958). Мұхтар Әуезов пен француз жазушысы Луи Арагон бұл шығарманы ерекше жоғары бағалап, Айтматовтың шынайы жазушылық дарынын мойындаған. "Жәмила" – жаңа дәуірдегі әйел образының көрінісі ретінде танылып, өзінің батылдығымен, нәзіктігімен оқырмандардың жүрегінен орын тапты.
Әлемге танымал жазушы
Шыңғыс Айтматовтың шығармалары әлемнің көптеген тілдеріне аударылды. Оның туындылары француз, неміс, жапон, араб, түрік, парсы сияқты тілдерде жарық көріп, әлем оқырмандарын баурап алды. 1963 жылы жазушы "Тау мен дала хикаясы" жинағы үшін Лениндік сыйлықты иеленсе, кейін "Қош бол, Гүлсары", "Ерте кеткен тырналар", "Боранды Бекет" сияқты шығармалары үшін КСРО Мемлекеттік сыйлығының үш мәрте лауреаты атанды.
Шыңғыс Айтматовтың мұрасы
Шыңғыс Айтматов – тек қырғыз халқының емес, бүкіл түркі әлемінің ортақ қазынасы. Оның шығармалары адамның рухани болмысы, адамгершілік пен табиғат арасындағы байланысты көрсетіп, терең философиялық ойларға жетелейді. Айтматовтың туындылары қазіргі уақытта да өзектілігін жоғалтқан жоқ және әлі де миллиондаған оқырманның жүрегіне жол табуда.
Шыңғыс Айтматовтың шығармашылығы – мәңгілік мұра. Оның әрбір туындысы оқырмандарды жақсылыққа, адамгершілікке, өмірдің терең мәнін түсінуге шақырады.