Қазақстандықтардың дербес деректері қаншалықты қорғалған?
Қазақстандықтардың дербес деректері жалпы қорғалған ба?
Жуырда қазақстандықтардың дербес деректерінің әуебилеттерді сатып алу жүйесі арқылы таралуы қоғамда үлкен алаңдаушылық туғызды. Мәжіліс депутаты Айдос Сарым бұл мәселені көтеріп, Көлік министріне әрі Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министріне сұрақтар қойды. Жаңадан мәлім болған деректерге сәйкес, хакерлік шабуыл нәтижесінде қазақстандықтардың ұшу мәліметтері мен банк карталары туралы ақпарат ашық деректерге айналған.
Депутаттың пікірінше, қазақстандық авиакомпаниялардың билеттерді шетелдік платформалар арқылы сатуы деректердің қауіпсіздігін төмендетеді. Оның айтуынша, мұндай ақпараттарды сақтау үшін жергілікті серверлерді қолдану қажет. Сондай-ақ, такси, жеткізу қызметтері сияқты басқа да халықаралық платформалар арқылы деректердің таралу қаупі бар екенін атап өтті.
"Біздің деректеріміз шетелдік арнайы қызметтер немесе үшінші тараптар үшін қолжетімді бола ала ма? Бұл мәселені терең зерттеу қажет," – деді Айдос Сарым.
Цифрлық даму министрінің айтуынша, әлемде әуебилеттерін брондау бойынша барлығы сегіз ірі халықаралық жүйе жұмыс істейді, және барлық авиакомпаниялар осы жүйелерді қолдануға мәжбүр. Соның ішінде Sirena Travel жүйесіне жасалған кибершабуыл деректердің таралуына себеп болған. Бұл тек Қазақстанда емес, әлемнің басқа да елдерінде тіркелген оқиға.
Министр деректердің қауіпсіздігі үшін барлық жүйелер Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Мемлекеттік техникалық қызметімен сертификатталғанын айтты. Алайда, көптеген шетелдік платформалар жергілікті бақылауға толық сәйкес келмейтінін мойындады.
"Өткен жылы Яндекс секілді платформалар серверлерін Қазақстан аумағына көшіруге міндеттелді. Осыған ұқсас шаралар басқа да халықаралық платформаларға қатысты жүргізілуде. Егер деректер елімізде сақталса, олардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету жеңілдейді," – деп түсіндірді министр.
Айдос Сарым мәселені шешу үшін барлық халықаралық платформаларға қазақстандық деректерді жергілікті серверлерде сақтау міндетін қатаңдатуды ұсынды. Сондай-ақ, барлық қызметтер бойынша толық есеп дайындап, азаматтарға нақты ақпарат беруді талап етті.
Қорытынды: Қазақстанда дербес деректердің қауіпсіздігі бойынша заңнамалық және техникалық жұмыстар жүргізіліп жатқанымен, қоғамның күдігі әлі де сейілген жоқ. Шетелдік платформалармен жұмыс істеу тәртібін қайта қарау және ұлттық деректер инфрақұрылымын нығайту маңызды болып қала береді.