«Асыл Ұрпақ» съезі: Балабақша саласындағы жаңа кезең

2025 жылдың 30 сәуірі – Қазақстанның мектепке дейінгі білім беру жүйесі үшін тарихи күн ретінде есте қалуы мүмкін. Бұл күні Астана қаласында «Асыл Ұрпақ» Қауымдастығы» Өзін-өзі реттейтін ұйымының Құрылтай съезі өтті. Съезд — тек құрылымдық шара емес, саладағы жаңа дәуірдің бастауы.

Президент бастамасынан – нақты шешімдерге дейін

Қасым-Жомарт Тоқаев өз Жолдауларында білім беру саласын реформалауда жеке сектордың рөлін арттыру қажеттігін бірнеше рет атап өтті. Әсіресе мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың қолжетімділігі, сапасы, инновациялық тәсілдер мен бәсекелестік ортаны дамыту мәселелерінде бұл фактор шешуші ретінде қарастырылды.

Осы тапсырмаларды жүзеге асыру үшін елімізде алғаш рет жекеменшік мектепке дейінгі ұйымдарды біріктіретін кәсіби құрылым — Өзін-өзі реттейтін ұйым (ӨӨРҰ) құру туралы шешім қабылданды. Бұл — бұрынғыдай тек мемлекеттік реттеу емес, саланың ішкі күштері арқылы сапа мен тәртіпті қамтамасыз ету деген сөз.

Құрылтай съезі қалай өтті?

Шара «Атамекен» Ұлттық кәсіпкерлер палатасының және ҚР Оқу-ағарту министрлігінің қолдауымен өткізілді. Съезд гибридті форматта ұйымдастырылып, офлайн — 70 адам, онлайн — 1000-нан астам қатысушы қосылды. Қазақстанның барлық өңірінен балабақша иелері, сарапшылар, мемлекеттік орган өкілдері мен халықаралық ұйым мүшелері съезге атсалысты.

Халықаралық ұйымдардан ЮНИСЕФ, ЮНЕСКО, ЭЫДҰ (OECD) және Дүниежүзілік банк секілді ірі құрылымдардың қатысуы бұл шараның маңызын арттыра түсті.

Кімдер сайланды? Қандай құжаттар қабылданды?

Съезд барысында:

ӨӨРҰ Президенті үш жыл мерзімге сайланды. Бұл тұлғаның аты құжатта аталмағанымен, сала сарапшыларының айтуынша, бұл қызметке педагогика, басқару және жеке кәсіпкерлік саласында тәжірибесі бар танымал тұлға сайланған.

Ұйымның өзін-өзі реттеу жөніндегі алқалы органы толық жасақталды.

«Асыл Ұрпақ» ӨӨРҰ қызметінің тұжырымдамасы қабылданды.

Жұмыс топтары құрылып, оларға 1 ай ішінде жылдық жоспарды әзірлеу тапсырылды.

Тұжырымдама мен қарарда көрсетілгендей, бұл құрылым жеке балабақшалар үшін тек кеңесші ұйым ғана емес, сертификаттау, аккредитация, кадр даярлау, стандарттау мен сапа мониторингі жүйелерін әзірлейтін басты орган болмақ.

Тұжырымдаманың басты бағыттары

Тұжырымдамада бірнеше стратегиялық бағыт айқындалды:

Бірыңғай стандарттар мен қағидаларды әзірлеу.

Сертификаттау, аттестаттау, лицензиялау жүйесін кәсібилендіру.

Кадр даярлау және қайта оқыту стандарттарын енгізу.

Жеке инвестициялар тарту, мамандандырылған қорлар құру арқылы балабақша инфрақұрылымын кеңейту.

Сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін төмендету, ішкі өзін-өзі бақылау тетіктерін іске қосу.

Мемлекеттік бюджетке жүктемені азайту, яғни жекеменшік ұйымдардың сапасына бақылауды мемлекет емес, қауымдастықтың өзі жүзеге асырады.

Қарарда не айтылды?

Қабылданған қарарда ұйым мен министрлік арасындағы серіктестіктің тиімді тетіктері қалыптасатыны айтылды. Құжатта көрсетілгендей, ендігі жерде:

ӨӨРҰ халықаралық ұйымдармен тәжірибе алмасуды көздейді;

Сала ойыншыларымен (жабдықтаушылар, білім беру платформалары) серіктестік желісін құрады;

Жекеменшік мектепке дейінгі ұйымдар үшін инновациялық нарықтық шешімдер әзірлейді;

ЭЫДҰ ұсынымдарына сай бюджет қаражатын тиімді игеру мен инвестиция тарту тетігін іске асырады.

Бұл не береді? Қоғам үшін маңызы қандай?

Бұл бастама келесідей пайда әкеледі:

Ата-аналар үшін: балабақшалар сапасы бақыланатын болады, қызметтердің бағасы мен мазмұны ашық әрі салыстырмалы болады;

Мемлекет үшін: жекеменшік секторға сенім артып, бюджеттен тыс реттеу тетіктері арқылы мемлекеттік жүктемені азайтады;

Бизнес үшін: нормативтік тұрақтылық, заң алдында қорғау және сапалы бәсекелестік алаңы қалыптасады;

Қоғам үшін: мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту баланың болашақ әлеуетін қалыптастыратын маңызды кезең екенін ескерсек, бұл – елдің ұзақ мерзімді адами капиталына салынған инвестиция.

Құрылтай съезі – жай ғана құрылым құру шарасы емес, жекеменшік мектепке дейінгі білім беру ұйымдарының салалық кәсібиленуінің алғашқы тарихи қадамы. Қазақстандық білім беру жүйесінде алғаш рет қоғам мен мемлекет арасындағы жаңа сенім форматы – өзін-өзі реттеу тетігі іске қосылып отыр.

Съезден кейінгі кезеңде ең бастысы – қабылданған шешімдердің қағазда қалмауы. Егер ұсынылған құрылымдар шынайы жұмыс істеп, білім сапасын арттыруда нақты нәтиже көрсетсе, бұл модель еліміздің басқа да білім салалары үшін үлгі бола алады.