Желтоқсан оқиғасы – Қазақстан тарихындағы ең маңызды әрі терең мағыналы оқиғалардың бірі. 1986 жылдың 16–18 желтоқсан күндері Алматы қаласында болған бұл оқиға елдің тәуелсіздікке жету жолындағы алғашқы батыл қадамдарының бірі болды.
1986 жылы 16 желтоқсанда Кеңес Одағының Коммунистік партиясы Қазақстан Компартиясының бірінші хатшысы Дінмұхамед Қонаевты қызметінен алып, орнына Қазақстанда бұрын жұмыс істемеген, қазақ халқының жағдайын түсінбейтін Геннадий Колбинді тағайындады. Бұл шешім ел халқының наразылығын туғызды. Қазақстандық жастар мұны әділетсіздік және қазақ халқының мүдделерін елемеу деп қабылдады.
17 желтоқсанда Алматының басты алаңына (бүгінгі Республика алаңы) жүздеген, кейінірек мыңдаған студент пен жұмысшы жастар жиналды. Олар Қазақстан басшылығына жергілікті азаматты тағайындау туралы талап қойды. "Әр халыққа – өз басшысы!" деген ұрандар айтылды.
Бейбіт басталған шеруді басу үшін билік күштік құрылымдарды қолданды. Шеруге қатысушыларға қарсы әскери техника, милиция қызметкерлері, арнайы жасақтар тартылды. Шерушілерді тарату кезінде қатыгез әдістер қолданылып, жүздеген адам жарақат алды, көптеген жастар қамауға алынды. Кейбір деректерге сәйкес, шеруге қатысқан бірнеше азамат қаза тапты.
Желтоқсан оқиғасы Қазақстандағы ұлттық сана-сезімнің оянуына түрткі болды. Ол Кеңес Одағының саяси жүйесінің әлсіз тұстарын айқындап, халықтың әділеттілік пен тәуелсіздік үшін күресуге дайын екенін көрсетті. Бұл оқиға елдің егемендікке ұмтылу жолындағы рухани серпіліс болды.
1991 жылы 16 желтоқсанда Қазақстан тәуелсіздігін жариялап, жеке мемлекет ретінде қалыптасты. Желтоқсан оқиғасы осы тәуелсіздіктің бастауы ретінде тарихта қалды.
Желтоқсан оқиғасы – қазақ халқының еркіндікке деген ұмтылысының символы. Алматының алаңында өткен сол күндер бүгінгі ұрпақ үшін елінің тарихы мен азаттығын құрметтеудің маңызды үлгісі болып табылады. Желтоқсан батырларының ерлігі ешқашан ұмытылмайды, олардың есімдері тәуелсіз Қазақстанның жүрегінде мәңгі сақталады.
