Қазақстанда тұрғын үйге инвестиция салудың тиімділігі туралы пікірлер әр түрлі. Krisha.kz порталының зерттеуі арқылы пәтерді жалға беру арқылы инвестицияны қанша уақытта өтеуге болатынын анықтауға тырыстық.
Өтелу мерзімі
Зерттеу барысында Қазақстан қалаларындағы екіншілік нарықтағы 35 шаршы метрлік бір бөлмелі пәтерлердің орташа бағасы мен жалға беру бағасы салыстырылды. Нәтижесінде, Қазақстан бойынша орташа өтелу мерзімі 9 жыл 6 ай деп анықталды. Яғни, жалдаушы төлейтін ақша пәтердің құнын осы мерзім ішінде жабады.
Қалалар бойынша айырмашылық
Алайда, өтелу мерзімі қалалар бойынша едәуір өзгеше. Ең тиімді қалалар:
- Көкшетау: 8 жыл;
- Ақтөбе: 8 жыл 7 ай;
- Қостанай: 8 жыл 9 ай.
Ал ең ұзақ өтелу мерзімі байқалатын қалалар:
- Ақтау: 11 жыл 9 ай;
- Шымкент: 11 жыл 3 ай;
- Алматы: 10 жыл 7 ай;
Инвестицияның тиімділігіне қатысты пікірлер
Кейбір адамдар мүлікке инвестиция салудың тиімсіздігі туралы айтады. Себебі, жалға беруден түсетін жылдық табыс шамамен 10%-ды құрайды, ал банк депозиттерінің пайызы 15%-ға дейін жетеді. Дегенмен, пәтер бағасының және жалға беру бағасының өсуін, сондай-ақ инфляцияны ескере отырып, бұл инвестиция әлі де өзекті болып қала береді. Бұл жағдайда жоғары пайдадан гөрі, ақшаны сақтау басым болады.
Тәуекелдер
Пәтер жалға бергенде келесі тәуекелдер болуы мүмкін:
- Бос тұру: Пәтер жалға берілмей, бос тұруы мүмкін.
- Жөндеу шығындары: Жалдаушылар пәтерге зақым келтіруі мүмкін.
- Салық төлемдері: Салықтар уақытылы, толық төленуі керек.
- Төлемдердің кешігуі немесе төленбеуі: Жалдаушы жалдау ақысын уақытылы төлемеуі немесе мүлдем төлемеуі мүмкін.
Пәтер жалға беру арқылы пайда табуға болады, бірақ бұл инвестицияның өзіндік тәуекелдері бар екенін есте сақтау қажет. Инвестицияның тиімділігі қалаға, пәтердің орналасуына, жалға беру бағасына және басқа да факторларға байланысты. Инвестиция жасамас бұрын, мұқият талдау жүргізу және барлық мүмкін болатын тәуекелдерді ескеру өте маңызды. 2022 жылмен салыстырғанда, соңғы екі жылда нарықтағы жағдай елеулі өзгермеген.
Дастан Зере,
"Тұран" университеті
Журналистика факультетінің 4 курс студенті.