Бала туу және күтімі бойынша төлемдер
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің мәліметінше, 2024 жылы 648,8 мың адам жалпы сомасы 895,3 млрд теңге көлемінде мемлекеттік жәрдемақы және әлеуметтік төлемдер алды.
Бала тууға байланысты төлемдер бойынша 378,1 мың азаматқа 64 млрд теңге көлемінде жәрдемақы тағайындалды. Бұл төлемдер Қазақстанда тұрақты тұратын азаматтарға, қандастарға, сондай-ақ асырап алған немесе қамқоршылыққа алынған балалары бар шетелдіктерге қолжетімді.
Бала күтімі бойынша төлемдер міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатыспайтын азаматтарға да беріледі. 2024 жылы осындай жәрдемақыны 126,3 мың адам алды, жалпы сомасы – 41,6 млрд теңге.
2024 жылы бала туу және күтімі бойынша төлемдердің мөлшері:
- Бірінші, екінші және үшінші балаға – 38 АЕК (149 416 теңге);
- Төртінші және одан көп балаға – 63 АЕК (247 716 теңге).
Бала күтімі бойынша ай сайынғы жәрдемақылар:
- Бірінші балаға – 5,76 АЕК (22 648 теңге);
- Екінші балаға – 6,81 АЕК (26 777 теңге);
- Үшінші балаға – 7,85 АЕК (30 866 теңге);
- Төртінші және одан көп балаға – 8,90 АЕК (34 995 теңге).
Жұмыс істейтін азаматтар үшін Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан қосымша төлемдер қарастырылған. 2024 жылы 245,7 мың адамға жүктілік және босану бойынша 385,6 млрд теңге төленді. Орташа алғанда, бұл төлемнің мөлшері 1 621 299 теңгені құрады.
Бала күтімі бойынша жұмыс істейтін ата-аналарға да әлеуметтік төлемдер төленіп, 2024 жылы 276,8 мың адамға жалпы сомасы 404,1 млрд теңге бөлінді. Орташа есеппен ай сайын 86 758 теңге төленді.
Көпбалалы отбасыларға арналған төлемдер
Көпбалалы отбасыларға көрсетілетін мемлекеттік қолдау аясында 2024 жылы 818,1 мың азаматқа жалпы сомасы 546,3 млрд теңге төлем жасалды.
Төрт және одан көп баласы бар отбасыларға, сондай-ақ күндізгі бөлімде оқитын 23 жасқа дейінгі студенттері бар жанұяларға мемлекеттік жәрдемақы беріледі. 2024 жылы осындай жәрдемақыны 579,5 мың отбасы алып, мемлекеттен 474,1 млрд теңге көлемінде көмек көрсетілді.
Көпбалалы отбасыларға арналған жәрдемақы мөлшері бала санына байланысты өседі. 2025 жылы 8 және одан да көп баласы бар отбасыларға әр балаға 15 728 теңге төленеді.
«Алтын алқа», «Күміс алқа», «Ана даңқы» ордендерімен марапатталған аналарға да арнайы төлемдер қарастырылған. 2024 жылы 238,5 мың адамға 72,1 млрд теңге көлемінде жәрдемақы тағайындалды. 2025 жылы «Күміс алқа» иегерлеріне 25 165 теңге, ал қалған марапатталған аналарға 29 097 теңге көлемінде жәрдемақы төленетін болады.
Қорытынды
2024 жылы Қазақстандағы балалы отбасыларға мемлекет тарапынан жалпы 1,4 трлн теңгеден астам қаржы бөлінді. 2025 жылы әлеуметтік төлемдер көлемі артып, айлық есептік көрсеткіштің (АЕК) 6,5%-ға өсуімен индекстеледі.
Айжан ЖАРАСБЕКОВА,
"Тұран" университеті
Журналистика факультетінің 4 курс студенті.