Қатардағы әлем чемпионаты: Құрылыс кезінде 15 мың жұмысшы қаза тапқаны рас па?

2022 жылғы Әлем кубогы Катарда өтіп жатыр. Чемпионат болып жатқан спорт кешенін салу кезінде мыңдаған жұмысшы қаза болды деген ақпарат шықты, деп хабарлайды Taulik.kz Stan.kz сайтына сілтеме жасап.  Турнирге қатысты адам құқықтары, ЛГБТ өкілдеріне қысым және Мундиалды таңдаудағы сыбайлас жемқорлық мәселелерімен қоса, спорт ғимараттарын салу кезінде мыңдаған жұмысшылардың өлімі туралы ақпарат қосылды. Құқық қорғаушылар мен БАҚ әлем чемпионатын дайындау кезінде 15 мың құрылысшының қаза тапқанын мәлімдеді. 15 021 өлімнің саны Amnesty International (AI) құқық қорғау ұйымының 2021 жылғы есебінен кейін белгілі болды. The Guardian газетінің 2021 жылғы мақаласында 6,5 мың өлім туралы айтылды. Алайда DW зерттеуі бойынша, аталған екі дереккөздің ешқайсысы бұл адамдардың барлығы 2022 жылғы футболдан Әлем кубогына тікелей байланысты стадиондар немесе басқа нысандар құрылысында қаза тапты деп мәлімдеген жоқ. Аталған екі санға Катарда мерт болған барлық шетелдік азаматтардың жалпы саны кіреді. Катарда адамдар тек 2022 жылғы Әлем кубогының кесірінен көз жұмбады. AI есебі Катар билігінің 2010-2019 жылдардағы ресми статистикасына негізделген. Осы кезеңде елде катарлық емес 15 799 адам көз жұмған. Олардың арасында тек жұмысшылар емес,  мұғалімдер, кәсіпкерлер, дәрігерлер де бар. Олар әртүрлі елдерден келді. Денсаулық сақтау ұйымы статистикасына сәйкес, басқа елдегі өлім-жітім саны Катарда жұмыс істейтін мигранттарға қарағанда едәуір көп. Катар билігінің мәліметтері бойынша, елдегі 100 мың азаматқа есептелген бір жылдағы өлім деңгейі 100 мың жұмысшы-мигранттарға қарағанда жоғары. Катардағы жұмысшылар сау адамдар Катар жұмыс визасын алу үшін денсаулық туралы көптеген анықтамалар алу қажет. Сондай-ақ, өтініш берушілер ЖИТС/АИТВ, В және С гепатиттері, сифилис және туберкулез сияқты жұқпалы аурулардың теріс нәтижелерін ұсынады. Екі француз журналисі Себастьян Кастелле мен Квентин Мюллер өз кітабында мұнайшылар құлдары (Les Esclaves de l ' homme Pétrole) аталғандардың ішінде Катардан кейін мерт болған мигрант жұмысшылар жоқ. Мысалы, соңғы онжылдықта Непалда 20-50 жас аралығындағы ер адамдар арасында бүйрек жеткіліксіздігіне байланысты өлім-жітімнің айтарлықтай өсуі байқалды.Көбісі Таяу Шығыстан оралды. Бұл шөлдегі ауыр жұмыс, ауыз судың жетіспеушілігімен және оның сапасының төмендігімен байланысты. ФИФА мен Катар ұйымдастыру комитеті тікелей Катардағы әлем кубогы нысандарының құрылыс жұмыстары кезінде тек үш адам қаза тапты деп мәлімдейді. Олар тағы 37 жұмысшы қайтыс болғанын мойындайды, бірақ бұл жұмысқа тікелей байланысты емес. DW бұл көрсеткіш дұрыс болуы мүмкін деп жазады, өйткені екі жұмысшы биіктіктен құлаған, тағы бір жұмысшыны жанармай құюшы көлікпен қағып кетті. Алайда, Мундиал ұйымдастырушылары әлем кубогына орай салынып жатқан, бірақ спорттық нысан болып табылмайтын басқа ғимараттарда қаза тапқандарды елемегені рас. Катарда метрополитеннің жаңа желісі, автомобиль жолдары, қонақ үйлер, кеңейтілген әуежай салынды. Сонымен қатар, Лусаил қаласы құрылды. Олар не себепті қаза тапты? Катардағы әлем чемпионатын ұйымдастыру комитетінің 2019 жылғы жылдық есебіне сәйкес, стадион құрылысында жұмыс істейтін тоғыз жұмысшының үшеуі "табиғи себептермен" жүрек ұстамасы немесе тыныс алу жеткіліксіздігінен қайтыс болды. Алайда эпидемиологтар мұны жоққа шығарып, табиғи жолмен кенет ауырып қалуы мүмкін емесдейді.  The Guardian тергеу барысында Катардағы жұмысшы-мигранттармен болған өлім-жітімнің шамамен 70%-ын жергілікті дәрігерлер  "табиғи себеп" деп атағанын анықтады. ARD телеарнасының деректі сериясында Катар дәрігерлері  куәліктерді осылай рәсімдеуге мәжбүр болғанын әрі оларға қысым жасалғанын айтты. Human Rights Watch, Amnesty International және Fairsquare есептері күн тию, өкпенің құрғауы, ашығу өлімге себепші болуы мүмкін деді. Жазбалардың болмауына байланысты түпкілікті бағалау мүмкін емес. Алайда Катар билігі еңбек мигранттарының өлімі туралы хабарламауы көпті алаңдатады.

Taulik.kz