25 қазан – Қазақстан тарихындағы айтулы күндердің бірі. Бұл күнді ел халқы Республика күні ретінде атап өтеді. Ол еліміздің егемендікке қадам басқан алғашқы тарихи сәтін дәріптейді. Бірақ бұл күннің маңызы тек ресми құжаттармен ғана шектелмейді. Осы мақалада біз 25 қазанға қатысты қызықты деректер мен мерекенің тарихи маңызына тоқталамыз.
1. 25 қазан – Республика күні тарихының бастауы
1990 жылдың 25 қазаны күні Қазақстанның Жоғарғы Кеңесі «Қазақ КСР-інің Мемлекеттік егемендігі туралы Декларацияны» қабылдады. Бұл құжат елдің тәуелсіздікке ұмтылысын айқындап, мемлекеттің ішкі және сыртқы саясаттағы дербестігін жариялады. Декларацияның қабылдануы 1991 жылы 16 желтоқсанда толық тәуелсіздікке жетуіміздің алғышарты болды.
Қызықты дерек:
Еліміздің егемендік Декларациясы ТМД аумағында қабылданған алғашқы егемендік құжаттардың бірі болды. Бұл Қазақстанның тәуелсіздік алу үдерісінде алдыңғы қатарда болғанын көрсетеді.
2. Республика күні мерекесінің жаңғыруы
Көптеген жылдар бойы Қазақстанның басты мерекесі Тәуелсіздік күні (16 желтоқсан) болып келді. Ал 25 қазан – Республика күні 2009 жылы мемлекеттік мереке мәртебесінен айырылды. Дегенмен, 2022 жылы Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың бастамасымен Республика күні қайтадан ұлттық мереке дәрежесіне ие болды. Бұл қадам халықтың ел тарихындағы маңызды оқиғаларды тереңірек ұғынуына және ұлттық сана-сезімді нығайтуға бағытталды.
Қызықты дерек:
25 қазанның ұлттық мереке ретінде қайта оралуы – ел тарихындағы ренессанс (қайта өрлеу) үдерісінің бір көрінісі. Бұл шешім ұлттық құндылықтарды дәріптеу саясатының жалғасы болды.
3. Неге 25 қазан ерекше? Егемендік Декларациясының маңызы
Егемендік туралы Декларацияның қабылдануы Қазақстан үшін бірнеше маңызды құқықтық және саяси өзгерістерге жол ашты:
Қазақстан өз аумағына толық билік жүргізу құқығына ие болды.
Республика экономикалық дербестікке қол жеткізіп, нарықтық қатынастарды дамытуға мүмкіндік алды.
Қазақстан заңдары өз аумағында ең жоғарғы күшке ие деп танылды.
Бұл құжат тәуелсіз сыртқы саясат жүргізуге негіз қалады, яғни Қазақстан халықаралық аренада жеке мемлекет ретінде танылуға дайындық жасай бастады.
Қызықты дерек:
Бұл құжат қабылданған кезде Қазақстан әлі Кеңес Одағы құрамында болған еді. Бірақ Декларацияның арқасында республика өз бағытын айқындауға еркіндік алды.
4. 25 қазан және халықтың бірлігі
Республика күні – елдің бірлігі мен татулығын бейнелейтін мереке. Қазақстан – 130-дан астам ұлт өкілдері өмір сүретін көпұлтты мемлекет. Дәл осы бірлік пен келісімнің арқасында еліміз түрлі қиындықтарды еңсере алды. Республика күні – әрбір қазақстандыққа ортақ Отанымызға деген мақтаныш сезімін ұялатады және елдің болашағы үшін ынтымақпен еңбек етуге шақырады.
Қызықты дерек:
Қазақстанда Қазақстан халқы Ассамблеясы 1995 жылы құрылып, бүгінде ұлттар арасындағы татулықты нығайтуда бірегей ұйымға айналды. Бұл әлемде теңдесі жоқ бастама ретінде танылды.
5. Жастар және Республика күні
Жастар үшін Республика күні – еліміздің тарихын түсініп, болашаққа жауапкершілікпен қарауға үндейтін маңызды мереке. Егемендіктің алғашқы қадамдарынан бастап Қазақстанда жастар саясаты ерекше назарда болды. Білімді әрі білікті жастарды қолдау үшін көптеген бағдарламалар іске қосылды.
Болашақ халықаралық стипендиясы, «Жастар – 2020» стратегиясы сияқты жобалар – мемлекеттің жастарды қолдау бағытындағы маңызды қадамдары.
Қызықты дерек:
Қазақстанның 30 жылдық тәуелсіздік тарихында мыңдаған жас Болашақ бағдарламасы арқылы шетелде білім алып, бүгінде елдің дамуына үлес қосуда.
6. Басқа елдердегі Республика күндері
Әлемнің көптеген мемлекеттері де өздерінің егемендігі мен мемлекеттік құрылымын дәріптейтін күндерді атап өтеді:
Түркия: 29 қазан – Республика күні. Бұл күн 1923 жылы Түркия Республикасы жарияланған күн ретінде атап өтіледі.
Қырғызстан: 31 тамыз – Тәуелсіздік күні. Қырғыз елі бұл күні егемендік алғанын тойлайды.
Өзбекстан: 1 қыркүйек – Тәуелсіздік күні. Елдің тәуелсіздікке қол жеткізген күнін атап өтеді.
Қызықты дерек:
Қазақстанның 25 қазан Республика күні Түркияның 29 қазан Республика күнімен мазмұндас. Екі ел де өз тарихындағы бетбұрысты кезеңдерді халықтың бірлігін нығайтатын мереке ретінде атап өтеді.
7. Республика күнін қалай атап өтеді?
Республика күні – тек демалыс күні ғана емес, елдің өткенін бағалап, болашаққа көз тігетін маңызды сәт. Бұл күні елімізде түрлі мәдени іс-шаралар ұйымдастырылады:
Тарихи көрмелер мен конференциялар өткізіліп, егемендікке жету жолдары насихатталады.
Мектептер мен университеттерде пәндік олимпиадалар мен байқаулар ұйымдастырылады.
Концерттер мен патриоттық шерулер өткізіліп, халықтың көңілін көтеру шаралары жасалады.
Ерекше еңбегімен көзге түскен азаматтар марапатталып, ел дамуына үлес қосқандар дәріптеледі.
Қызықты дерек:
Республика күні қарсаңында әртүрлі ұйымдар мен кәсіпорындарда патриоттық челлендждер ұйымдастырылып, халықтың елге деген сүйіспеншілігін көрсетуге мүмкіндік беріледі.
8. Қорытынды: Республика күні – елдің болашағы үшін маңызды мереке
25 қазан – Қазақстанның тәуелсіздікке ұмтылысын дәріптейтін ерекше күн. Бұл мереке бізге тарихымызды ұмытпай, болашаққа сеніммен қадам басу қажеттігін еске салады. Әрбір қазақстандық үшін Республика күні – бірлік пен тұрақтылықтың символы. Осы мерекені атап өту арқылы біз жастарға тәуелсіздіктің қадірін ұғындырып, ел дамуына үлес қосуға шабыт береміз.
Болашағы жарқын Қазақстан үшін әрбір азамат жауапты. Республика күні – осы жауапкершілікті сезінуге шақыратын, елдің бірлігі мен тәуелсіздігін дәріптейтін айтулы мереке. Тәуелсіздігіміздің мәңгі болуы үшін әрбір қазақстандықтың еңбегі маңызды.
Қызықты дерек:
2024 жылдан бастап Республика күні қарсаңында «Елім үшін» атты жаңа жастар форумы өткізіледі деп жоспарлануда. Бұл бастама жас буынның ел дамуына атсалысуына серпін береді.
Республика күні құтты болсын!
Еліміз аман, жұртымыз тыныш, болашағымыз жарқын болсын!
