Кешегі Мәжіліс отырысы еліміздің дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету жүйесіндегі өткір проблемаларды ашып берді. Депутаттар, атап айтқанда, логистикалық қызметтердің шығындарының күрт артуы мен бюджет қаржысының тиімсіз жұмсалуын сынға алды. Олар «СК-Фармация» мен Денсаулық сақтау министрлігінің әрекеттерін «фармгиганттардың мүддесін қорғау» деп бағалады.
Мемлекеттік аудит: «СК-Фармация» қызметіндегі миллиардтаған шығындар
Кешегі Мәжіліс отырысында «СК-Фармация» компаниясының қызметіне қатысты өткір сындар айтылды. Жоғарғы аудиторлық палата жүргізген тексеру нәтижесінде логистикалық қызметтердің құнының күрт өсуі мен бюджет қаржысының тиімсіз жұмсалуы анықталды.
Аудит нәтижелері: 14,6 млрд теңге артық шығын
Аудиторлық тексеру барысында 2024 жылы логистикалық қызметтердің құны 62%-ға, ал тасымалдау қызметтері 10%-ға өскені белгілі болды. Бұл артық шығындардың жалпы сомасы 14,6 млрд теңгеге жеткен. Сонымен қатар, Денсаулық сақтау министрлігінің логистикалық қызметтерді сатып алу үлгісін уақтылы өзгертпеуі 2025 жылдың алғашқы төрт айында 748 млн теңге көлемінде үнемдеуге мүмкіндік бермеді.
Депутаттардың сыны: Жауапкершілік кімге жүктеледі?
Мәжіліс депутаттары бұл жағдайға қатысты бірқатар сұрақтар қойды:
Кім жауап береді? Қанша адам жазаланды, қылмыстық жауапкершілікке тартылды ма?
Зиянды кім өтейді? Халық қаржысы қайда жұмсалды, бұл шығындар қайтарылуы тиіс.
Депутат Бақытжан Базарбек «СК-Фармация» басшыларының тек қызметінен босатылуын жеткіліксіз деп санап, оларды қылмыстық жауапкершілікке тартуды талап етті. Ол бұл мәселе бойынша Бас прокуратураға, Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметке және Қаржылық мониторинг агенттігіне арыз жолдауға уәде берді.
Министрлік пен «СК-Фармация» жауабы
«СК-Фармация» басшылығы 2023 жылы қабылданған №127 бұйрықтың логистикалық қызметтердің құнының өсуіне әсер еткенін мойындады. Бұл бұйрық сақтау мен тасымалдау қызметтерін бір лотқа біріктіріп, нарыққа кіруді шектеген. Нәтижесінде, 2025 жылдың 7 қаңтарында күшіне енген жаңа модель енгізілді. Жаңа модельде:
сақтау мен тасымалдау қызметтері бөлек лоттарға бөлінді,
медициналық бұйымдарға GMP талаптары қолданылмады,
сақтандыру міндеті алынып тасталды,
орташа баға орнына ең төменгі баға қолданылды.
Министрлік бұл шаралар логистикалық қызметтердің құнын төмендетуге мүмкіндік беретінін мәлімдеді.
Құқық қорғау органдарының әрекеті
Жоғарғы аудиторлық палата төрағасы Әлихан Смайылов аудит нәтижесінде анықталған бес істі Бас прокуратураға жолдағанын хабарлады. Бұл істердің қатарында дәрі-дәрмек пен медициналық құралдардың заңсыз рәсімделуі, аяқталмаған клиникалық зерттеулерге қаржы аудару, шетелден әкелінген медициналық қолғаптарды отандық өнім ретінде көрсету және тегін берілуі тиіс дәрі-дәрмектердің жеке меншік дәріханаларда сатылуы сияқты фактілер бар.
