Қазақ халқы ғасырлар бойы көз тию мен тіл-көз деген құбылысты байыппен зерттеп, одан сақтанудың жолдарын іздеген. "Тілім тасқа", "Тіл-көзім тасқа" секілді сөздер – таңданыс немесе мақтау сәтінде айтылатын қорғаныс формалары.

Көз тию ұғымы және халық сенімі

Халық ауыз әдебиетінде «тіл-көз тиіп қайтыс болыпты» деген тіркестер жиі кездеседі. Бұл – адамның қуанышына немесе жетістігіне сырт көздің әсерінен зиян келуі мүмкін деген сенім. Бұл наным ислам шариғатымен де үндеседі.

Исламда көз тиюге қатысты хадистер

«Көз тиюдің бар екені ақиқат», – деп айтқан Пайғамбарымыз (Муслим, Сәләм 42; Тирмизи, Тыбб 19)

Пайғамбарымыз (с.а.у) көз тиюден сақтану үшін Аллаға сыйынуға, Құран сүрелерін оқуға, дұға жасауға кеңес берген.

Тіл-көзден сақтайтын сүрелер мен дұғалар

• Қалам сүресі: 51-52 аяттар
• Фатиха сүресі
• Аятул-курси
• Фалақ және Нас сүрелері

Бұл сүрелер – тіл-көзден және басқа да зұлымдықтардан қорғайтын Құран аяттары. Сонымен қатар, «Бисмилләһи урқикә...» деген руқия дұғасы көз тиюге қарсы ерекше әсер етеді.

Көз тимеуі үшін не істеу керек?

Төмендегі амалдар тіл-көзден сақтануға көмектеседі:

• Көпшілік назарын аударатын сән-салтанаттан аулақ болу
• «Машалла», «Аллаға шүкір» деп айту арқылы жағымды сөздерді бағыттау
• Құран аяттарын, Пайғамбар хадистерін үнемі оқу
• Дем салу арқылы (руқия) шипа тілеу

Дем салу және руқия дұғалары

Муслим хадис жинағында келген руқия дұғасы:

«Бисмилләһи урқикә мин кулли шайин иузикә мин кулли хасидин уә ъайнин уа Аллаһу иашфикә»

Аудармасы: «Алланың атымен… саған зиян тигізетін барлық нәрседен, қызғаншақ көздерден, жамандықтан қорғаймын. Алла саған шипа берсін».

Көз тию – шынайы құбылыс. Одан сақтану үшін тек халық сенімімен шектеліп қалмай, ислам шариғатына сай амал жасау керек. Дұға ету, сүрелер оқу, тіл-көзден қорғануға ниет ету – рухани иммунитетті күшейтеді. «Құдай тіл-көзден сақтасын» деп дұға жасап жүру – рухани қорғаныңыз болмақ.