БРИКС (BRICS) — экономикалық және саяси ынтымақтастық үшін құрылған халықаралық ұйым. Одақ 2006 жылы құрылып, алғашқы саммиті 2009 жылы өткізілді. БРИКС атауы одаққа мүше елдердің бас әріптерінен құралған:
- Бразилия
- Ресей
- Индиия
- Кытай
- Оңтүстік Африка (South Africa, 2010 жылы қосылды)
БРИКС-тің негізгі мақсаттары
- Әлемдік көпполярлылықты дамыту: Әлемдік геосаяси және экономикалық жүйенің АҚШ пен Еуропаға тәуелділігін азайту.
- Сауда және экономикалық ынтымақтастық: Мүше елдердің арасындағы сауда көлемін арттыру және экономикалық қатынастарды тереңдету.
- Халықаралық қаржылық институттарға балама: Дүниежүзілік банк және Халықаралық валюта қорына (МВФ) тәуелділікті азайту мақсатында БРИКС Банкі (New Development Bank, NDB) құрылды.
- Инфрақұрылымды дамыту: Мүше елдер арасында экономикалық дамуға инвестиция тарту және жаңа жобаларды қаржыландыру.
- Гуманитарлық ынтымақтастық: Білім, денсаулық сақтау және мәдениет салаларындағы ынтымақтастықты күшейту.
Мүше елдер және олардың экономикалық көрсеткіштері
БРИКС елдері әлемдік экономикадағы ең ірі дамушы нарықтар болып саналады. Олардың жалпы ЖІӨ көлемі (номиналды және сатып алу қабілетінің паритеті бойынша) әлемдік экономиканың маңызды бөлігін құрайды.
1. Бразилия
ЖІӨ (номиналды): $2,08 трлн (2024 ж. болжам)
Негізгі салалары: Ауыл шаруашылығы, энергетика, өнеркәсіп
Әлемдік ЖІӨ үлесі: 2.1%
2. Ресей
ЖІӨ (номиналды): $1,8 трлн
Негізгі салалары: Энергетика (мұнай, газ), металлургия, әскери техника
Әлемдік ЖІӨ үлесі: 1.9%
3. Үндістан
ЖІӨ (номиналды): $3,7 трлн
Негізгі салалары: IT секторы, өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы
Әлемдік ЖІӨ үлесі: 3.9%
Халық саны: 1,4 млрд (әлемдегі ең көп халық)
4. Қытай
ЖІӨ (номиналды): $18,1 трлн
Негізгі салалары: Өндіріс, экспорт, қаржы қызметтері
Әлемдік ЖІӨ үлесі: 18.9%
5. Оңтүстік Африка
ЖІӨ (номиналды): $399 млрд
Негізгі салалары: Тау-кен өндірісі, туризм, ауыл шаруашылығы
Әлемдік ЖІӨ үлесі: 0.4%
БРИКС-тің рөлі және болашағы
БРИКС қазіргі таңда дамушы елдердің саяси және экономикалық мүдделерін қорғау үшін маңызды алаң болып отыр. Бұл одақ:
Әлемдік экономикалық тәртіпті реформалау қажеттілігін алға тартады.
Батыс елдерінің ықпалына балама ретінде қарастырылады.
Дамушы елдерге қаржылық қолдау көрсету және инфрақұрылымдық жобаларды дамытуға инвестиция тарту мақсатында жұмыс істейді.
Жаһандық деңгейде БРИКС қоршаған ортаны қорғау, энергетика, және сауда келісімдерін кеңейту бағытында маңызды шешімдер қабылдайды. Сонымен қатар, мүше елдер арасында өзара есеп айырысу валютасы ретінде доллардан басқа альтернативаларды қолдану туралы бастамалар да көтеріліп жатыр.
