G7 елдерінің қаржы министрлері Ресей мұнайының бағасына қойылған шектеуді айналып өтуге қатысты көптеген заң бұзушылықтардың болғанын ресми түрде мойындап, болашақта олармен күресу үшін жаңа шаралар қабылдайтынын мәлімдеді. Бұл шектеулер Ресейдің Украинаға жасаған әскери агрессиясына жауап ретінде енгізілген болатын. Шектеудің мақсаты — Ресей бюджетінің мұнай экспорты арқылы кірістерін азайтып, сонымен бірге әлемдік нарықта жанармай тапшылығын болдырмау болды.
Баға 60 АҚШ доллары деңгейінде белгіленген. Батыс юрисдикцияларында жұмыс істейтін компанияларға (негізінен, сақтандыру және кеме иеленуші ұйымдарға) ресейлік мұнайды тек осы шектен жоғары емес бағамен тасымалдауға рұқсат берілген. Алайда, мұндай механизмнің тиімділігі төмен екені анықталды. Ресей өз кезегінде батыс қызметтерінің орнына басқа баламаларды пайдаланып, «көлеңкелі флот» деп аталған танкерлер жүйесін құра алды.
Бағалық шектеулердің тиімділігін неге іске асыру қиын?
Баға шектеулерін қадағалау күрделі механизмдерді қажет етеді, бірақ бақылау жүйесіндегі олқылықтар бұл шектеулердің бұзылуына жол беруде. Саудада ашықтықтың болмауы және кейбір жеткізушілер мен трейдерлердің шектеулерді елемеуі бұл жағдайды қиындатып отыр.
Ресейге қарсы санкцияларды айналып өту үшін мұнай тасымалдауға арнайы танкерлер пайдаланылуда. Бұл көлеңкелі флот ресейлік мұнайды шектеусіз бағамен тасымалдауға мүмкіндік беріп отыр. Мұндай танкерлер батыс юрисдикцияларының талаптарын айналып өтеді, осылайша Ресейге экспорттан түсетін кірісті сақтап қалуға жағдай жасайды.
Ресей санкциялардан айналып өту үшін батыс сақтандыру қызметтеріне тәуелділікті азайтып, басқа елдердің, соның ішінде Қытай мен Үндістанның, логистикалық және сақтандыру инфрақұрылымдарын пайдалана бастады.
G7-нің болашақтағы шаралары және Ресейдің шығындарын ұлғайту стратегиясы
G7 елдерінің министрлері заң бұзушылықтарды жою үшін қосымша шаралар қабылдауға уәде берді. Министрлер Ресейдің көлеңкелі флотты қолдану шығындарын арттыруға бағытталған шараларды енгізуді жоспарлап отыр.
1. Кемелерді санкциялық бақылауға алу: Көлеңкелі флотты пайдалану қаупін арттыру үшін бұл кемелерге халықаралық порттарға кіруді шектеу немесе оларды сақтандырудан айыру.
2. Жаңа экономикалық санкциялар: Ресеймен жұмыс істейтін делдал компанияларға қосымша санкциялар енгізу арқылы мұнай саудасын қиындату.
3. Қадағалауды күшейту: Сандық технологиялар мен жасанды интеллектті пайдалана отырып, танкер қозғалысын мұқият бақылау.
G7 елдері енгізген бағалық шектеу механизмі Ресейдің мұнай экспортынан түсетін табысын қысқартуға бағытталғанымен, оның тиімділігіне айтарлықтай қауіп төніп тұр. Ресейдің санкцияларды айналып өту үшін құрған «көлеңкелі флоты» және сақтандыру қызметтерінің баламалары бұл шектеулерді тиімсіз етіп көрсетіп отыр. G7 елдері бұған жауап ретінде бақылауды күшейтуді және Ресейдің осындай әрекеттерін қиындатуды жоспарлап отыр.
Бұл жағдай әлемдік нарықтағы мұнай саудасы саясатының күрделі екенін және экономикалық санкциялар мен шектеулердің әрдайым тиімді бола бермейтінін көрсетеді. Сондықтан, G7 елдері алдағы уақытта қадағалау мен санкцияларды жетілдіріп, Ресейдің мұнай секторына қысым көрсету үшін жаңа шаралар қабылдауы қажет.
