Қазақстанның БРИКС-ке қосылу туралы ұстанымы халықаралық аренада ерекше назар аудартты. Ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың БРИКС-ке мүше болу жоспарының әлі күн тәртібінде жоқтығы туралы мәлімдемесінен кейін Ресейдің қадамдары мен реакциясы Қазақстан-Ресей қарым-қатынасына жаңа үн қосты. Бұл мақалада осы жағдайдың саяси, экономикалық және геосаяси қырлары талқыланады.
Қазақстанның БРИКС-ке қосылу туралы шешімі
Қазақстан БРИКС ұйымының дамуын қадағалап, қазірше бұл ұйымға қосылмайтынын мәлімдеді. Президент Қ.Тоқаевтың айтуынша, қазіргі халықаралық жағдайларда БҰҰ-ға балама ұйым жоқ. Бұл қадам Қазақстанның халықаралық саяси ұстанымын айқындап, Ресей мен Қазақстан арасындағы қарым-қатынастың жаңа кезеңіне жол ашты.
Ресейдің экономикалық шектеулері және Қазақстанға жасалған қысым
Мәлімдемеден кейін Ресей Қазақстаннан ауыл шаруашылығы өнімдерін, соның ішінде гүлдерді импорттауға шектеу қойды. Ресей бұл қадамды фитосанитарлық қауіпсіздікті сақтау қажеттілігімен түсіндірді. Ресейдің бұл әрекеті екі ел арасындағы бұрыннан келе жатқан экономикалық байланыстарға әсер етіп, Қазақстанға қысымды арттырды. Сарапшылардың айтуынша, бұл Қазақстанның санкциялық саясатқа қатысы жоқ екенін сақтап қалу үшін жасалған шешімімен байланысты болуы мүмкін.
Орталық Азия елдерін зерттеу орталығының директоры Куат Домбай екі ел арасындағы экономикалық қысымды ерекше атап өтті. Ол Ресейдің бұрыннан бері Қазақстанның мұнай экспортын тоқтату секілді қысым жасау әдістерін қолданғанын еске салды. Сондай-ақ, сарапшы Қазақстанның Ресейге қарсы санкцияларды айналып өтпеу саясатының қиындықтарын атап өтті.
Қазақстанның геосаяси таңдауындағы қиындықтар
Қазақстанның ұзақ құрлықтық шекарасы (7500 км) мен ЕАЭО аясындағы біртұтас кедендік кеңістіктегі жағдайы елге халықаралық қысымдардың күрделілігін арттырып отыр. Қазақстан сонымен қатар Будапешт меморандумының қатысушысы ретінде ядролық қарудан бас тартып, қауіпсіздік кепілдігін алған ел ретінде Украинадағы жағдайды үлкен алаңдаушылықпен бақылап отыр.
БРИКС-тің маңыздылығы және Ресейдің ұстанымы
Ресей БРИКС-ті халықаралық оқшаулауға қарсы платформа ретінде көрсетуді көздеп отыр. Ресейдің Сыртқы істер министрі Сергей Лавров бұл ұйымды ешбір мемлекетке қарсы бағытталмағанын атап өтті. Сонымен қатар, ол Қазақстанның БҰҰ туралы мәлімдемесіне түсініктеме беру қажеттігін айтты.
