Еуропа елдеріндегі зейнетақы жүйелері әртүрлі, бірақ бәрі де қаржылық тұрақтылық пен азаматтардың қажеттіліктерін қамтамасыз етуге бағытталған.
Еуропадағы зейнетақы жүйелері: Салыстырмалы шолу
Еуропа елдерінде зейнетақы жүйесі қоғамның әлеуметтік тұрақтылығын қамтамасыз етудің маңызды бөлігі болып табылады. Әр елдің өзіне тән ерекшеліктері мен талаптары бар. Бұл мақалада Польша, Германия, Франция, Чехия және Италиядағы зейнетақы жүйесінің негізгі сипаттамаларын қарастырамыз.
Польша: Мемлекеттік және жеке жүйелерді біріктіру
Жүйе: Польшада мемлекеттік (ZUS) және жеке (OFE) қорларды біріктіретін жүйе қолданылады. Жұмыс берушілер мен қызметкерлер әлеуметтік сақтандыру қорына жарна төлейді.
Зейнетке шығу жасы: Әйелдер үшін 60 жас, ерлер үшін 65 жас.
Реформалар: 1999 жылы жинақтаушы жүйе енгізілді. 2020 жылдары үкімет жеке қорларға міндетті жарналарды азайтып, мемлекеттік басқаруды күшейтті.
Ерекшеліктер: Минималды зейнетақы алу үшін әйелдерге – 20 жыл, ерлерге – 25 жыл еңбек өтілі қажет.
Польшадағы зейнетақы жүйесі тұрақтылық пен мемлекеттік бақылауды үйлестіреді.
Германия: Көпдеңгейлі жүйе
Жүйе: Мемлекеттік жүйеге қосымша жеке және корпоративтік қорлар бар.
Зейнетке шығу жасы: 67 жас (жас шектеуін біртіндеп көтеру жоспарланған).
Минималды еңбек өтілі: 5 жыл.
Ерекшеліктер: Riester және Rürup бағдарламалары азаматтарға жинақ жасауға мүмкіндік береді.
Германияның зейнетақы жүйесі икемді және қосымша жинақтауға ынталандырады.
Франция: Әлеуметтік әділеттілік пен реформалар
Жүйе: Жұмыс берушілер мен қызметкерлердің міндетті жарналары есебінен жұмыс істейді.
Зейнетке шығу жасы: 2023 жылғы реформа бойынша 64 жас.
Минималды еңбек өтілі: Толық зейнетақы алу үшін 43 жыл сақтандыру өтілі қажет.
Ерекшеліктер: Франциядағы зейнетақы жүйесі әлемдегі ең жомарт жүйелердің бірі саналады.
Францияның зейнетақы реформалары әлеуметтік наразылық тудырғанымен, елде азаматтарға үлкен қолдау көрсетіледі.
Чехия: Еңбек өтілі мен халықаралық ынтымақтастық
Жүйе: Зейнетақылар мемлекет тарапынан төленеді.
Зейнетке шығу жасы: 63-65 жас (туған жылына байланысты).
Ерекшеліктер: Украинадағы еңбек өтілі Чехияда зейнетақы есептегенде ескеріледі.
Реформалар: Зейнетке шығу жасын біртіндеп көтеру және міндетті жинақтаушы жүйені енгізу талқылануда.
Чехияның зейнетақы жүйесі халықаралық ынтымақтастық пен реформаларға ашық.
Италия: Қаржылық тұрақсыздық пен икемділік
Жүйе: «Pay-as-you-go» принципі бойынша жұмыс істейді.
Зейнетке шығу жасы: 67 жас.
Ерекшеліктер: «Квота 100» схемасы бойынша ерте зейнетке шығу мүмкіндігі бар.
Реформалар: Зейнетақы жүйесі қаржылық қиындықтарға тап болғандықтан, үкімет шығындарды қысқартуды жоспарлап отыр.
Италияның зейнетақы жүйесі қаржылық тұрақсыздыққа қарамастан, азаматтарға икемділік ұсынады.